ورود به دنیای معاصر با تمامی آفرینش‌ها و نوآوری‌هایی که در عرصه های مختلف اجتماعی و انسانی داشت چالش جدی و مهمی برای معماری و شهرسازی جوامع اسلامی به وجود آورد؛ بخشی از این چالش مربوط به عدم درک مناسب جایگاه و قواعد دنیای معاصر بود ولی بخش زیادی از آن به ارائه اظهار نظرهای متفاوت از سوی مستشرقین مربوط می‌شود، این اظهار نظر بدون درک عمیق از اسلام و جوامع اسلامی صورت گرفت و باعث گردید تصویر مناسب از جهان اسلام و فرآوردههای اسلامی ارائه نشود و پژوهش‌های انجام یافته سطحی و در مواردی صوری و شکلی باشند.
برگزاری اولین همایش معماری و شهرسازی اسلامی در سال 1390با رویکرد مفاهیم و نظریه‌ها توسط دانشگاه هنر اسلامی توانست تا حدودی بستر اندیشه ای در این زمینه را ایجاد نماید و ارائه 700 خلاصه مقاله نشان از اهمیت موضوع داشت در آن همایش تلاش گردید تا مفاهیم و نظریه های موجود در این زمینه شناسایی و مشخص گردد.
بنابراین در راستای اولین همایش برگزار شده، مسئله اصلی دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی این است: برای کاربرد مفاهیم و نظریه های معماری و شهرسازی اسلامی در دنیای امروز چه مؤلفه‌هایی را باید در نظر داشت؟
برای نیل به راهکار و پاسخ به این مسئله، به نظر می‌رسد پویایی که در اسلام و مشتقات فکری آن وجود دارد برای تمامی اعصار و ازمنه بشری دارای برنامه و هدف است و با شناخت آن‌ها می‌توان به راهکاریمتناسب با "روح زمان" دست یافت.
این همایش تلاش دارد با ایجاد بستر مناسب، زمینه های بروز اندیشه های مرتبط با مسئله مذکور را به وجود آورد.
